Niedoczynność tarczycy - objawy, rodzaje, diagnostyka

Niedoczynnością tarczycy określa się zespół objawów klinicznych, które są wywołane niedoborem hormonów tarczycy, jakim są tyroksyna (T4) i trijodotyronina (T3). Prowadzi to do ogólnego spowolnienia procesów metabolicznych, co skutkuje wystąpieniem szeregu objawów. Problem ten zdecydowanie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, a chorobowość wzrasta wraz z wiekiem, ale niedoczynność tarczycy może dotyczyć każdego.

Wiele z symptomów niedoczynności tarczycy można zaliczyć do niespecyficznych – łatwo je wytłumaczyć szybkim tempem życia, sporą ilością pracy czy niedostateczną ilością snu. Należy jednak zachować czujność, jeśli przez dłuższy czas obserwujesz następujące objawy:

• przyrost masy ciała, niezwiązany ze zmianą nawyków żywieniowych czy zmniejszeniem aktywności fizycznej,   
• osłabienie,    
• zmęczenie,    
• zmniejszona tolerancja wysiłku fizycznego i zmniejszenie siły mięśniowej,  
• zwiększona senność i trudność w obudzeniu,    
• wzmożone uczucie chłodu i łatwe marznięcie,    
• ogólne spowolnienie,    
• bladość skóry oraz jej suchość,    
• suchość i łamliwość włosów,    
• łamliwość paznokci,    
• matowy i ochrypły głos,    
• zaparcia,    
• obrzęki (kończyn, twarzy, dłoni),  
• zaburzenia miesiączkowania,   
• pogorszenie koncentracji,    
• obniżenie nastroju,    
• spadek libido.

Podział ze względu na lokalizację defektu dzieli niedoczynność na pierwotną (obwodową – będącą wynikiem niedostatecznej produkcji hormonów przez tarczycę), wtórną (skutek niedoboru lub braku wydzielania TSH w wyniku niedoczynności przysadki) i trzeciorzędowa (skutek niedoboru lub braku wydzielania TRH spowodowany niedoczynnością podwzgórza).
Inna klasyfikacja, uwzględniająca czas wystąpienia problemu, dzieli niedoczynność na wrodzoną oraz nabytą. Natomiast ze względu na czas jej trwania, można mówić o niedoczynności trwałej (np. po wycięciu tarczycy) lub przemijającej (np. polekowej).

Podstawowym badaniem, które wykonuje się w przypadku podejrzenia problemów z pracą tarczycy, jest oznaczenie stężenia TSH (hormonu tyreotropowego). Podwyższony wynik może świadczyć o niedoczynności. W takim przypadku wykonuje się dodatkowo badania stężenia hormonu fT3 (wolnej trijodotyroniny) i fT4 (wolnej tyroksyny).
Gdy u pacjenta pojawia się podejrzenie choroby Hashimoto, zalecane jest wykonanie dodatkowych oznaczeń. Zalicza się do nich autoprzeciwciała anty-TPO oraz anty-TG.
Ważne! Jeśli na własną rękę wykonujesz badania pracy tarczycy, pamiętaj o tym, by nie poprzestać na odebraniu wyników, ale także skonsultować je z lekarzem.