Tarczyca i jej hormony
Zlokalizowany w przednio-dolnej części szyi gruczoł dokrewny, który od góry sąsiaduje z krtanią, a od dołu z chrząstkami tchawicy. Tarczyca, bo to właśnie jej dotyczy ten opis, jest zbudowana z dwóch płatów połączonych cieśnią. Niekiedy towarzyszy im niewielki płat piramidowy, będący pozostałością rozwoju embrionalnego. W jej komórkach, zwanych tyreocytami, syntetyzowane są hormony, które mają istotne znaczenie dla organizmu człowieka. Poznaj hormony tarczycy, jej funkcje oraz dowiedz się, jakie są przyczyny zaburzeń jej pracy.
Funkcje tarczycy
Tarczyca, a konkretnie wydzielane przez nią hormony, wpływają na wiele aspektów funkcjonowania naszego organizmu, m.in. na:
- rozwój mózgu i układu nerwowego w życiu płodowym oraz we wczesnym dzieciństwie
- rozwój i prawidłowy stan układu kostnego oraz wzrost chrząstek nasadowych
- przebieg dojrzewania płciowego oraz płodność (zarówno kobiet jak i mężczyzn)
- przemianę materii (poprzez wpływ na metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów)
- produkcję ciepła w organizmie i regulację temperatury ciała
- układ mięśniowy i gospodarkę wapniowo-fosforanową,
Hormony tarczycy i te, które mają na nią wpływ
Tyreotropina (TSH), zwana także hormonem tyreotropowym, produkowana jest przez przedni płat przysadki mózgowej. Uczestniczy w regulacji pracy tarczycy poprzez pobudzanie jej do produkcji, magazynowania i wydzielania hormonów: tyroksyny (T4) oraz trijodotyroniny (T3).
W przypadku nawet niewielkiego ich niedoboru dochodzi do wzrostu stężenia TSH mającego na celu kompensacyjne zwiększenie produkcji i wyrównanie braków.
Tyreotropina uważana jest za czuły wskaźnik zaburzeń funkcji tarczycy, a oznaczenie jej stężenia w surowicy stosowane jest jako badanie przesiewowe do wstępnej oceny pracy tego narządu i kwalifikacji do ewentualnej pogłębionej diagnostyki
Tyroksyna (T4) – prohormon, które przekształcany jest w aktywną formę T3 pod wpływem dejodynaz tkankowych, w tkankach obwodowych ustroju
Trijodotyronina (T3) – hormon produkowany w tarczycy oraz w komórkach obwodowych po konwersji (odjodowania) z tyroksyny(T4). Jest to główny aktywny hormon tarczycy u człowieka.
W badaniach laboratoryjnych ocenia się najczęściej wolną frakcję ww. hormonów tarczycowych: fT3 i fT4.
Kalcytonina – hormon polipeptydowy, którego praca nie podlega regulacji przez przysadkę. Bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej (wydzielanie wzrasta w odpowiedzi na zwiększony poziom wapnia w surowicy). W diagnostyce oznaczenie stosowane jako marker raka rdzeniastego tarczycy.
Zaburzenia pracy tarczycy
Do najczęstszych przyczyn zaburzeń funkcjonowania tarczycy należą: choroby autoimmunologiczne, nadmiar lub niedobór jodu, narażenie na promieniowanie jonizujące, stosowane leki, przebyte infekcje (głównie wirusowe), a także stres, otyłość i predyspozycje genetyczne.
Wśród podstawowych zaburzeń funkcjonowania tarczycy wymienia się:
- niedoczynność tarczycy, charakteryzującą się spadkiem stężenie (fT4) i/lub (fT3), wraz ze wzrostem stężenie TSH,
- nadczynność tarczycy, charakteryzującą się wzrostem stężenie (fT4) i/lub (fT3), wraz ze spadkiem stężenie TSH.
W przypadku podejrzenia zaburzeń pracy tarczycy diagnostyka rozpoczyna się od wykonania oznaczenia TSH. Jeśli jest nieprawidłowe, należy wykonać oznaczenie stężenia fT4, a czasem również fT3. W razie potrzeby mogą zostać zlecone badania dodatkowe, takie jak USG tarczycy czy badania poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych (anty-TPO, anty-TG, TRAb), sugerujące przyczynę zaburzenia.
Kup interpretację swojego wyniku badania
Otrzymałeś nieprawidłowy wynik badania laboratoryjnego i potrzebujesz jego interpretacji? Teraz dzięki BloodLab możesz szybko uzyskać jego interpretację online.
