Czy można mieć za mało krwinek, czyli czym jest pancytopenia?
Zarówno nadmiar, jak i niedobór różnych substancji i składników bywa sygnałem alarmowym, który powinien skłaniać do znalezienia przyczyn takiego stanu. Pancytopenia jest jednym z tych przypadków, kiedy problem stanowi zbyt mała ilości krwinek. O tym, czym konkretnie jest pancytopenia, jak się ją wykrywa i jakie mogą być jej potencjalne przyczyny, dowiesz się w dalszej części tego artykułu.
Pancytopenia – co to jest?
O pancytopenii mówimy w sytuacji, kiedy we krwi zmniejsza się jednocześnie ilość wszystkich elementów morfotycznych, czyli białych krwinek, płytek krwi oraz czerwonych krwinek. Wartości tych parametrów spadają wówczas poniżej norm.
Jak się wykrywa pancytopenię?
Pancytopenię wykrywa się bardzo prosto - wystarczy zrobić podstawowe badanie krwi, jakim jest morfologia. Wśród analizowanych składników jest m.in. ogólna liczba erytrocytów (krwinek czerwonych), leukocytów (krwinek białych) oraz trombocytów (płytek krwi). Obniżenie ilości tych wymienionych wskaźników świadczy o pancytopenii.
Przyczyny pancytopenii
W zdecydowanej większości przypadków obniżenie ilości elementów morfotycznych krwi nie wynika z ich rozpadu czy niszczenia w krążeniu obwodowym. Najczęściej problem stanowią zaburzenia procesu krwiotworzenia, który zachodzi w szpiku kostnym.
Pancytopenia może pojawiać się w przebiegu:
- choroby nowotworowej, np. ostrej białaczki, zespołu mielodysplastycznego, chłoniaka z dużych ziarnistych limfocytów,
- aplazji szpiku - autoimmunologiczne uszkodzenie szpiku kostnego
- zaawansowanego niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego,
- choroby autoimmunizacyjnej, np. tocznia trzewnego,
- chorób wirusowych (np. zakażenia wirusem HIV czy HCV, a więc wirusowego zapalenia wątroby typu C),
- hipersplenizmu (powiększenia śledziony),
- wrodzonych zespołów genetycznych.
Pancytopenia może także się rozwinąć w trakcie chemioterapii oraz radioterapii, więc może towarzyszyć terapiom stosowanym w trakcie leczenia choroby nowotworowej. Rzadziej może być spowodowany przez inne leki takie jak kolchicyna lub azatiopryna.
Zbyt mało krwinek – co robić?
Pancytopenia jest stanem, którego na pewno nie należy lekceważyć. Jeżeli wykonałeś rutynową morfologię, w której widoczne są obniżone ilości płytek krwi, białych i czerwonych krwinek, przede wszystkim udaj się do lekarza pierwszego kontaktu. To on dokona dokładnej analizy uzyskanych wyników i wskaże dalsze kierunki działań.
Zazwyczaj dodatkowa diagnostyka obejmuje ona wykonanie pakietu badań biochemicznych, obejmujących m.in. sprawdzenie stężenia witaminy B12 i kwasu foliowego czy badania w kierunku wirusów. Jeżeli przyczyn pancytopenii jest niejasna diagnostyka jest również poszerzana o biopsję szpiku.
W razie konieczności lekarz rodzinny pokieruje nas też do właściwej poradni specjalistycznej.
Kup interpretację swojego wyniku badania
Otrzymałeś nieprawidłowy wynik badania laboratoryjnego i potrzebujesz jego interpretacji? Teraz dzięki BloodLab możesz szybko uzyskać jego interpretację online.
