Co oznaczają skróty w wynikach badań?

Diagnostyka krwi umożliwia regularne kontrolowanie stanu zdrowia. Do podstawowych badań, które powinniśmy wykonywać, należą między innymi morfologia krwi, badanie glukozy we krwi, badanie hormonów tarczycy, oznaczenie lipidogramu. Dzięki nim otrzymasz szereg bardzo ważnych informacji o własnym zdrowiu.

Odczytanie rezultatów badań nie jest jednak tak proste. Nazwy składników krwi określane są skrótami pochodzącymi z języka angielskiego lub polskiego. W wielu przypadkach istnieje więcej niż jeden skrót określający ten sam wynik. Bez ich znajomości samodzielne odczytanie wyników może okazać się trudne, a wręcz niemożliwe. By ułatwić to zadanie, postanowiliśmy przedstawić najważniejsze skróty pojawiające się na wynikach z badań laboratoryjnych.

Morfologia krwi to jedno z najczęściej wykonywanych badań podstawowych. Jej głównym celem jest ilościowa i jakościowa ocena elementów morfotycznych, czyli komórek krwi. Należą do nich erytrocyty, leukocyty oraz trombocyty. Badanie to umożliwia wykrycie wielu nieprawidłowości takich jak niedokrwistość czy małopłytkowość. Dzięki morfologii można także postawić podejrzenie stanu zapalnego.

HGB

HGB określa poziom stężenia hemoglobiny we krwi. Normy HGB mieszczą się w granicach 12-16 g/dl dla kobiet oraz 13-18 g/dl dla mężczyzn. Normy mogą się różnić w zależności od laboratorium. Nieprawidłowy wynik oznaczać może problem z niedokrwistością lub nadkrwistością.

RBC

RBC to liczba czerwonych krwinek (inaczej erytrocytów) wytwarzanych przez szpik kostny w 1 µl krwi. Norma wynosi 3,5–5,2×106/µl dla kobiet i 4,2–5,4×106/µl dla mężczyzn. Nieprawidłowy wynik oznaczać może m.in. niedobór żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego, przewlekły stan zapalny.

MCV

MCV oznacza średnią objętość czerwonej krwinki podawaną w femtolitrach. Parametr ten powinien wynosić 82-92 fl. Normy mogą różnić się w zależności od laboratorium. Wynik niższy oznaczać może m.in. niedobory żelaza, obecność wrodzonych hemoglobinopati, natomiast rezultat wyższy może wskazywać na m.in. niedobory witaminy B12 i kwasu foliowego. Dowiedz się więcej o MCV

MCH

Wynik przedstawiający średnie stężenie hemoglobiny w czerwonych krwinkach to MCH. Określa on stosunek zawartości hemoglobiny do objętości, jaką zajmują krwinki. Norma to 27-31 pgm (może ona różnić się w zależności od laboratorium). MCH przyjmuje niższe wartości z powodu niedoboru żelaza, a wyższe w wyniku braku witaminy B12.

MCHC

MCHC to średnie stężenie hemoglobiny w erytrocycie. Prawidłowy wynik to 32 do 36 g/dl (gramy na decylitry). Wyższy wynik występuje rzadko i związany jest z sferocytozą wrodzoną. Niski wynik MCHC wynika z niedoboru żelaza.

WBC

WBC to parametr wskazujący na łączną liczbę leukocytów (czyli białych krwinek) we krwi. Norma to 4000-10000/µl. Wzrost WBC najczęściej następuje wtórnie do obecności stanu zapalnego, jednak interpretacja wzrostu lub spadku zależy od tego, który z parametrów składających się na WBC uległ zaburzeniu w największym stopniu.

PLT

PLT określa całkowitą liczbę płytek krwi. Norma dla PLT wynosi w granicach 150000-400000 µl.

MPV

MPV to średnia objętość trombocytów, której norma wynosi 7,5-10,5 fl. Jest to pomocniczy parametr, który może pomagać w różnicowaniu przyczyn małopłytkowości lub nadpłytkowości. Jego izolowane zaburzenia bez towarzyszącej małopłytkowości lub nadpłytkowości są mało specyficzne i najczęściej nie mają znaczenia klinicznego.

PDW

PDW oznacza zmienność objętości płytek krwi. Podobnie jak MPV jest to pomocniczy parametr używany w interpretacji małopłytkowości lub nadpłytkowości.

P-LCR

P-LCR określa liczbę i odsetek dużych płytek krwi. To pomocniczy parametr używany w interpretacji małopłytkowości lub nadpłytkowości. Podwyższony wynik może oznaczać stan chorobowy.

BASO

BASO oznacza bazofile, czyli krwinki wchodzące w skład leukocytów. Norma wynosi 0-0,2 x 109/l, choć może się różnić w zależności od laboratorium. Liczba bazofili zwiększa się w stanach zapalnych, może również wzrastać w nowotworach hematologicznych. Niższy wynik występuje niezwykle rzadko i zazwyczaj jest związany z ogólnoustrojowymi chorobami lub leczeniem. Sam w sobie wynik BOSO najczęściej nie jest istotny klinicznie.

EOS

EOS to eozynofile, których norma w organizmie wynosi 0-0,45 x 109/l. Wyższa wartość wskazywać może na choroby alergiczne, zakaźne, pasożytnicze. Natomiast niższe wartości obserwowane są rzadko i najczęściej są albo składową złożony zaburzeń w linii białokrwinkowej (zaburzenie dotyczy więcej niż jednej linii tj. neutrofili, limfocytów, bazofili) albo wynikają z ogólnoustrojowych chorób lub stosowanego leczenia (np. kortykosteroidów).

NEU

NEU (neutrofile) to najliczniejsza grupa białych krwinek (około 60-70%). Norma neutrofilów wynosi 1,8-7,7 x 109/l, ale może różnić się w zależności od laboratorium. Przekroczenie tej wartości może być związane z wieloma przyczynami. Często są to zakażenia (ogólne lub miejscowe), ale również choroby przewlekłe przebiegające z przewlekłym stanem zapalnym np. choroba metaboliczna, Umiarkowanie przekroczenie normy neutrofili może być także powiązane z paleniem papierosów. Natomiast obniżona wartość NEU może wynikać z wielu przyczyn. Dowiedz się więcej o neutrocytach

LYM

Liczba limfocytów określana jest skrótem LYM i wynosi 1,0-4,5 x 109/l. Może się różnice w zależności od laboratorium. Przyczyny wzrostu limfocytów mogą być bardzo różne, od infekcji poprzez choroby autoimmunologiczne do chorób nowotworowych włącznie. Potrzeba pogłębiania diagnostyki zależy od całości obrazu klinicznego oraz do stopnia limfocytozy. Spadek limfocytów również może mieć wiele przyczyn. Co interesujące, u osób starszych wraz z wiekiem poziom limfocytów spada i przekroczenie normy nie zawsze wymaga pilnego pogłębiania diagnostyki. Ponadto bardzo często obserwowana jest limfopenia poinfekcyjna. Izolowana limfopenia jest stosunkowo rzadką prezentacją zakażenie HIV, jednak zawsze należy to rozważyć. Dowiedz się więcej o limfocytach

MONO

MONO (monocyty) to komórki odpornościowe. Ich zwiększona ilość może wskazywać na wiele jednostek chorobowych m.in. zakażenia w gruźlicy lub nowotwór. Zbyt mała ilość może być powiązane z infekcją lub stosowaną sterydoterapią. Norma dla MONO to 0-0,8 x 109/l – może różnić się w zależności od laboratorium. Dowiedz się więcej o monocytach

Tarczyca to gruczoł dokrewny, który składa się z dwóch płatów, połączonych pasmem tkanki gruczołowej. Ułożone są one symetrycznie w przedniej części szyi. Hormony produkowane przez tarczycę są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wpływają na prawidłową pracę gruczołów płciowych oraz układu nerwowego i sercowo-naczyniowego.

TSH

TSH, inaczej tyreotropina to hormon przysadki mózgowej, który stymuluje tarczycę do produkcji oraz uwalniania hormonów tarczycy. Jego nieprawidłowe stężenie może wskazywać na choroby tarczycy. Norma wynosi od 0,32 do 5,0 mU/l. (zależna od laboratorium). To właśnie THS jest podstawowym badaniem pod kątem wykrywania niedoczynności i nadczynności tarczycy.

FT4

FT4 bada stężenia wolnej frakcji tyroksyny (T4). Badanie umożliwia diagnostykę oraz monitorowania leczenia chorób tarczycy. Prawidłowy poziom wolnej frakcji tyroksyny mieścić się w przedziale od 10 do 35 pmol/l (norma może się różnić w zależności od laboratorium). Wzrost stężenia FT4 oznacza nadczynność, a spadek niedoczynność tarczycy.

FT3

FT3 określa poziom wolnej frakcji trijodotyroniny. Każde laboratorium przyjmuje własne wartości referencyjne, które zależą między innymi od przyjętej metody badania. Orientacyjnie można określić jednak, że prawidłowy wynik powinien mieścić się w przedziale 2,25 do 6,0 pmol/L. W części sytuacji klinicznych pomaga ocenić przyczyny wzrostu/ spadku TSH oraz FT4.

Odpowiedni poziom elektrolitów we krwi wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Dzięki nim prawidłowo działa gospodarka wodno–elektrolitowa i kwasowo–zasadowa, przewodzenie impulsów nerwowych, a także kurczliwość mięśni szkieletowych oraz mięśnia sercowego.

K

K to skrót od potasu. Jego poziom powinien mieścić się w granicach 3,5–5,0 mmol/l. Obniżony poziom potasu to hipokaliemia, a zbyt wysoki to hiperkaliemia. Graniczne odchylenie potasu w stosunku do normy najczęściej przebiega bezobjawowo. Istotny wzrost, jak i spadek poziomu potasu może mieć poważne konsekwencje w tym np. zaburzenie rytmu serca. Dlatego odchylenia w jego zakresie nie powinny być lekceważone. Wiele stanów chorobowych może powodować zarówno hipo-, jak i hiperkaliemię. Ponadto mogą one pojawiać się również jatrogennie tzn. wtórnie do stosowanego leczenia np. diuretykami bądź suplementacji potasu.

Mg

Mg, czyli magnez utrzymuje równowagę elektrolitową płynów ustrojowych i warunkuje prawidłową aktywność komórek nerwowych. Zbyt mała ilość magnezu w organizmie może powodować drażliwość, nadpobudliwość i kurcze mięśni, a zbyt duża przyczynia się powstawania mrowienia i zaparcia. Norma to 0,8-1,0 mmol/l, ale zależy ona od laboratorium.

Na

Na (sód) to elektrolit niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mięśni i nerwów. Jego norma dla dorosłego człowieka to 135‒145 mmol/l. Zbyt wysoki poziom sodu powoduje zatrzymanie wody w organizmie i wzrost ciśnienia krwi, a zbyt niski jest wynikiem m.in. biegunki lub chorób nerek.

CRP

CRP (białko C-reaktywne) to białko syntetyzowane przez wątrobę, które wskazuje na obecność stanu zapalnego. Za prawidłowy uznaje się wynik poniżej 5 mg/l.

OB

OB, czyli odczyn Biernackiego pozwala ustalić, czy w organizmie występuje stan zapalny. Określa szybkość opadania erytrocytów, a jego norma to 1-10 mm/h dla kobiet i 3-15 mm/h dla mężczyzn. Jako interpretacja zmienia się wraz z wiekiem.

eGFR

eGFR to wskaźnik stosowany do przesiewowej oceny funkcji nerek oraz monitorowania funkcji nerek w trakcie leczenia. U osób zdrowych wartości eGFR większe od 90 ml/min/1,73 m2 uznaje się za prawidłowe.

KREA

Podwyższony poziom KREA (kreatyniny) może świadczyć o chorobie nerek. Zmiany stężenie kreatyniny są również wykorzystywane w ramach oceny funkcji nerek w trakcie leczenia.

PCT

PCT (prokalcytonin) to parametr pomocny w wykrywaniu ogólnoustrojowych zakażeń bakteryjnych.

Interpretacja parametrów krwi to czynność, którą wykonują lekarze. Znając odpowiednie skróty, możesz jednak poszerzyć swoją wiedzę na temat obecnych zaburzeń w Twoich wynikach. Nadal nie masz pewności, co oznaczają Twoje wyniki? Skorzystaj z BloodLab! Nasz innowacyjny system ułatwi Ci korzystanie ze specjalistycznej wiedzy medycznej. Dzięki BloodLab możliwa jest algorytmiczna i spersonalizowana interpretacja wyników krwi.